Yiribik (İbibik, Hüdhüd Kuşu)

Ölüm  olsa da, her canlının bir yaşama güdüsü vardır. Bu yaşama içgüdüsü yanında canlılar kendilerini savunmak için bazı mücadele teknikleriyle doğmuş veya yaratılmıştır.

Bir ağaca balta vurursunuz. Balta yarasını onarmak için su ve sakız salgılar. Bir müddet sonra da o yarayı kapatır. Bir ağacı budarsınız, yeni verdiği sürgünlerle eskisinden daha gür ve daha genç olarak  hayata sarılır.

Canlıların korunma mekanizmalarını, gülde, diken olarak görürsünüz. Bazıları ulaşılamayan sarp yerlerde çıkar. Bazı bitkiler ve bazı hayvanlar da korunma mekanizması olarak pis koku üretirler. Halk arasında pis kokulu olana  ‘’ yakanın kokarı’’ diye hitap edildiği gibi ‘’ yir yir kokar’’ da denir.

Bitkiler içinde bir ot var ki, adı, “kokar ot”tur. Nasıl ısırgana değdiğinizde sizi yakarsa, kokar ota değdiğinizde de sarımsak, kükürt ve lastik yanışı şeklinde iğrenç bir koku yayar.Bu koku, onun korunmak için savunma aracıdır. 

Aslan savaşında dişlerini ve pençelerini kullanırken bir başka hayvan da süratli koşmayla kendini kurtarır. Öküz boynuzuyla kendini savunurken Kokarca dediğimiz sansara benzeyen bir hayvan da anüs çevresinden altı metreye kadar fışkırttığı bir koku ile kendini kurtarır. Kokarcanın yaydığı iğrenç koku tahtakurusu veya tahta biti kokusundadır.

Bir de benim çocukluğumda kuş kapanı kurarken, araç olarak, dallarını kestiğim kokar ağaç var ki; bu da elde müthiş bir koku yapar. Meyveleri yeşil fasulye gibi olan kokar ağacın meyvesi taze iken yeşil fasulyeye benzer. Fasulyesinin içindeki tanelere,(kuru fasulye gibidir.”  “kokar ağaç giliği” denir.

Yendiğinde insan bünyesinde de sindirilirken , kokulu gaz da yapan kuru fasulyenin çok geç pişenine bizim yöre insanı ‘’ Pişiririm pişiririm pişmez. Tıpkı kokar ağaç giliği gibi. ‘’der.

Yine çocukluğumda kuş lastiği ile vurmaya çalıştığım suslü bir kuş. Bizim yörede bu kuşa “Yiribik”derler. “Yir” aşırı pis koku anlamındadır.Zaten çok süslü olduğu halde kötü kokudan yiribik der bizimkiler. Aslında; Bekir Sıtkı Erdoğan’ın, Asker Mektubu türküsünde adı geçer bu kuşun.

“Kara gözlüm efkarlanma gül gayrı.

İbibikler öter ötmez ordayım.

Mektubunda diyorsun ki gel gayrı.

Sütler kaymak tutar tutmaz ordayım.”

Şiirden de anladığımız gibi bizim Yiribik, yani gerçekte İbibik kuşu, güzel öter. “Hüdhüd” diye öttüğünden halk arasında bazen de bu kuşa “Hüdhüd kuşu” denir. İbibiğin kötü kokusunu  elinizi sabunla ne kadar yıkasanız, yıkayın, geçiremezsiniz.

Her işin bir hikayesi olduğu gibi İbibik kuşunun da bir hikayesi vardır. Bunun için ‘Süleyman Kuşdilin ‘’Bilir Dediler’’sözünden hareketle Süleyman Peygamber aklımıza gelsin. Kuş dilini bilen Süleyman Peygambere,Saba Melikesi Belkıs’dan haberi,  Hüdhüd kuşu getirmiştir. Ayrıca  Süleyman Peygambere  bazen  rehberlik eden bu kuş, hem de tıpkı kumrular gibi  eşleriyle gezer. İhtiyarlayan annesine ve babasına yiyeceklerini de taşıyan Hüdhüd kuşuna,  bu iyiliğinden dolayı Allah tarafından süslü İbik verilmiştir. Ayrıca kutsallığını koruması adına; kimse avlamasın diye, ona pis koku verilmiş ki halk arasında pis koktuğundan eti yenilmeyen kuş olarak bilinir ve avlanmaz.

Şair Abdurrahim Karakoç da Hasan’a yazdığı mektupta; memleketimizde bozulan barışı anlatmak için şöyle demiştir,,

’’İbibikler dama yaptı yuvayı

Pis kokudan balta kesmez havayı.

Sorarsan  şooo.. bizim eski davayı.

Can sıkmasın, kıyamete kaldı, de.”

’Allah güzel günlerde , güzel kokular içinde yaşatmayı nasip etsin. Herkese Allah rızası için Peygamberi ziyaretlerden ceylana verdiği mis ki amber kokusu  versin. Şöyle anlatalım. (Bir gün ceylan Peygamberi ziyarete gider.Allah’ta ona çok güzel bir koku verir. Ceylan ki bu güzel kokuyu alan diğer hayvanlar olayın nedenini sorarlar.Ceylan nedenini anlatır. Bunun üzerini bütün hayvanlar birer birer Peygambere ziyarete giderler. Fakat hiçbir koku yok.Ceylana nedenini sorarlar.

Ceylan” Ben Peygamberi ,Allah rızası için ziyaret ettim.Bu  koku ondandır.Siz ise koku için ziyaret ettiniz.Onun için Allah size vermedi.”

Ülkemizde , Dünya’da barış olsun.Barışa karşı temiz duygularï yok eden pis kokular bir an önce dağıtsın.

https://twitter.com/SilifkeGazetesi
Share

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir